بسياری از والدين, ناآگاهانه کودک خود را فقط با هدف تقويت مهارت های حافظه ای و انباشتن ذهن وی از اطلاعات لغوی, تربيت و هدايت می کنند و برای حافظه و هوش کودک خود اهميتي بيش از حد قائل می شوند. اين گروه از والدين بدون در نظر گرفتن اين اصل تربيتی مهم که تنها اطلاعات عمومی وداشتن حافظه قوی برای تکامل و رشد فکری و باروری استعدادهای کودک کافی نيست, با اصل قراردادن هوش و پرورش کودک از ساير توانمندي های ذهنی و روانی کودک خود که مهم ترين انها تفکر خلاق است, غافل مي مانند.

معمولاً رقابت ميان کودکان وقتی پديد می آيد مه الف: نوعی ارزيابی و رتبه بندی توسط والدين وجود داشته باشد. ب: پاداشی يا جايزه ای در ميان باشد. معمولاً کودکان چنان احساس می کنند که کار آنها توسط والدين مورد ارزشگذاری قرار خواد گرفت و يا به بهترين کار جايزه يا پاداش داده خواهد شد,بيش تر از آنکه به انجام بهتر آن کار بينديشند, به کسب جايزه فکر می کنند. ضمن اينکه گاهی اين رقابت ها به ستيزه جويي ميان کودکان تبديل می شود  و سبب  می گردد تا آنها نتوانند از توانايي ها واستعدادهای واقعی خود استفاده کنند.

تأکيد زياد بر جنسيت کودک و تمايز قائل شدن زياد ميان دختر و پسر يکي از موانع مهم رشد خلاقيت کودکان در گروهی از خانواده هاست. دربرخی از فرهنگ ها بسياری از دختران و پسرانی که از تفکرهايي خلاق برخوردار هستند, به سبب ملزم شدن به رعايت پاره ای مقررات و هنجارهای از پيش تعيين شده و همچنين به دليل قرار گرفتن در نقشهای قالبی که فرهنگ و محيط برآنها تحميل کرده, علايق و تمايلات خلاقانه خود را سرکوب می کنند ودر نتيجه به تدريج دچار تعازض شده و خلاقيت آنها از بين می رود.

بسياری از والدين برای کودک خود قوانين و مقررات خشک و محدود کننده ای نظير تعداد ساعت های درس خواندن در روز, رأس ساعت معين خوابيدن, استفاده از لوازم خاص و... قرار می دهند. پديدآوردن چنين شرايطي در منزل و اصرار و پافشاری بر رعايت آنها از جانب کودکان,سبب می شود کودک تدريجاً به کليشه ای و تکراری رفتار کردن عادت کند . بايد توجه داشت که افکار و رفتارهای کليشه ای و تکراری نقطه متضاد خلاقيت است.

عدم آگاهی  و شناخت برخی والدين از فرآيند رشد خلاقيت در کودکان و مطالعه نکردن آن ها در اين زمينه, سبب می شود آن ها هيچگاه نتوانند برای پرورش و شکوفايي خلاقيت کودک خود برنامه ريزي و اقدام صحيحي نمايند و به اين ترتيب ناخواسته سبب می شوند استعداد های خلاق کودک آنها به هدر رود.

ارزيابی پی در پی رفتارهای کودک و زير ذره بين قراردادن وانتقاد از کارهای او در خانواده,آزادی, امنيت خاطر و اعتماد به نفس کودک را مختل می سازد و ترس از اشتباه را در وی تقويت می کند. اين ترس چنانچه در کودک حالت مرضي پيدا کند, جرأت ابراز هرگونه انديشه جديد و يا انجام کارهايي که در عين خلاق بودن احتمال وجود اشتباه نيز در آن ها وجود دارد را در کودک از بين می برد و به اين ترتيب خلاقيت کودک که لازمه اش داشتن آزادی وامنيت خاطر در محيط خانواده و ريسک پذيري و عدم ترس از اشتباه می باشد,با مانع روبه رو می گردد.

تخيل کودک اساس خلاقيت اوست و چنان چه تخيلات و رؤياهاي کودک با بی توجهی , تمسخر و يا بيهوده انگاشتن از جانب والدين روبه رو شود, در واقع سرچشمه خلاقيت او خشکانده شده است.

محکوم کردن خيال پردازی کودک و وادار نمودن او به واقع بينی در خانواده نگرش و شيوه ای کاملاً اشتباه استبذر حساس و زودرنج خلاقيت کودک آفتی مهلک محسوب می شود.

بسياری از کودکان خصوصاً در سن پايين, از علائق و کشش های خود نسبت به موضوعات و پديده های پيرامون اطلاع روشنی نداردند و يا اين که نمی توانند آن را به زبان بياورند. اين موضوع از مواردی بسيار حساس به شمار می روئ که بايد از همان دوران کودکی مورد توجه والدين قرار گيرد.خانواده هايي که نسبت به اين مسئله بی تفاوت هستند و سعی نمی کنند انگيزه ها و موضوعات مورد علاقه کودک خود را شناسايي و کشق کنند , ناخواسته فرصتهای زيادی برای رشد خلاقيت کودک از وی سلب می کنند.

شوخ طبعی از شاخصهای مهم خلاقيت به شمار می رود و  وجود حس شوخ طبعی در فضای خانواده بسيار حائز اهميت است, زيرا مستقيماً به رشد خلاقيت کودک کمک می کند. اما در خانواده هايي که فضای زندگی آنها خشک, رسمی و جدی است,زمينه ای برای بروز حس شوخ طبعی کودک بوجود نمی ايد و دز نتيجه در چنين محيطي بسياری از کشش های خلاقانه ی کودک پنهان می ماند.

بسياری از والدين علاقمند هستند که کودک آنها سريعاً رشد کند و کودکی خود را پشت سر بگذارد. آن ها  گاهی برای تسريع اين امر سعی می کنند با کودک خود همانند بزرگسالان رفتار می کنند و به تبع آن از کودک خود ايفای نقش های بزرگتر از محدوده سنی آنها را دارند. تحميل نقش های کاذب بزرگسالی به کودکان, روند رشد اجتماعی آنان را مختل می سازد وسبب پديد آمدن رفتارهای نا به هنجار و تصنعی درآنها می گردد و همين امر باعث از بين رفتن بسياری از استعدادهای خلاق دوران کودکی می گردد.

فرزندان خلاق خود را بشناسيم

برای شناخت تواناييهای فرزندانمان بهتر است به تحقيقاتی که درباره فرآيند يادگيری و مهارت های مختلف فکری مطالعه ای داشته باشيم. دانشمندان بسياری در اين خصوص پژوهش هايي داشته اند ازجمله ند هرمان که شکل 4 ربعی مغز و و تمايلات تفکری رانشان می دهد, مغز را مانند دايره اي تجسم کردهه که به 4 ربع تقسيم شده است. ربعها را به ترتيب الفبايي نام گذاری می کنيم ؛ قسمت بالايي ربع (قشرمخ) با A نشان داده شده است و در جهت خلاف حرکت عقربه های ساعت قسمتهاي B,CوD در پي آن قرار مي گيرند و هر کدام ازاين مربعها گروههای بسيار متمايزی از توانايي های تفکری يا روشهای يادگيري و دانستن را دارا هستند.

ربع A: ويژگيهای تفکر تحليلي اين ربع واقعی, تحليلي , کمی, فنی و منطقی و استدلالی و انتقادی است. اين ربع با تحليل داده ها,ارزيابی, ريسک, آمار, بودجه های مالی, محاسبات, همچنين با سخت افزار فنی, حل مسائل تحليلي و تصميم گيری بر اساس منطق و استدلال سر و کار دارد. موضوع ها و حرفه های مورد پسند افرادی که تفکر ربعA را ترجيح می دهند حساب, جبر, حسابان, حسابداری بعلاوه علوم و فن آوری است. وکلا, مهندسان, دانشمندان رايانه, تحليل گران و تکنسين ها, بانکداران و فيزيکدانان تفکر ربع A را ترجيح می دهند و درباره واقعيت ها و تحليل های انتقادی صحبت می کنند. اگر متفکر ربع A نباشيد و مايل باشيد اين تواناييها را در خود توسعه دهيد, بايد رياضيات و دوره های علمی و تمرينات بسياری را انجام دهيد که باعث توسعه مهارت های تفکر A در شما شود.

ربع B:ويژگي های تفکر تحليلي اين ربع سازمان يافته, با توالی, کنترل, برنامه ريز, محافظه کار, ساختار يافته, منظم و با پشتکار است. شکل آن سازمانی است و به اجرا در اوردن راه حل را حمايت می کند , توليد کننده و وظيفه طلب است. موضوع ها و حرفه های مورد پسند افرادی که تفکر ربع B راترجيح می دهند, بسيار ساختارمند و سازمان دهی شده است. طراحان و مديران اجرايي و دفترداران نمايانگر تمايل تفکر Bهستند و آنها مشکل پسند, ايرادگير و سخت کوش می نامند. اگر متفکر ربع B نباشيد و مايل باشيد اين توانايي را در خود توسعه دهيد, دوره ای برای دفترداری, ديسکها, کتابها و عکسهای خود تنظيم کنيد و شجره خانوادگی درست کنيد. همه روزه به موقع در محل کار خود حضور داشته باشيد و برای هر يک از دانش پژوهان خود پرونده تحصيلی تهيه کنيد, بودجه شخصي طراحی کنيد و آن را به مدت دو هفته رعايت کنيد. غذای جديدي را با پی گرفتن دستورالعمل يک دستور غذايي پيچيده بپزيد. بايد بدانيم برای برخورداری از زندگی متوازن تفکر B ضروری است؛ اما اگر اين ربع منحصراً مورد استفاده قرار گيرد, می تواند مانع پرقدرتی در برابر تفکر خلاق باشد.

ربع C:ويژگيهای تفکر تحليلي اين ربع حسی,احساسی, بين فردی(انسان گرا) است. اين ربع با آگاهی از احساسات , هيجانات فيزيکی, ارزشها , موسيقی و ارتباطات, سر وکاردارد وبرای تدريس و تربيت لازم استفرهنگ ربع C انسان گرايانه ؛ هميار و معنوی باشد. اين ربع ارزش طلب و احساسگر است .موضوع ها و حرفه های مورد پسندی که تفکر ربع C دارند برای موضوع های درسی خاص در مدرسه مانند علوم اجتماعی,موسيقی /ع تئاتر, ورزشهای حرفه ای تمايل نشان می دهند و در فعاليت های گروهی شرکت می کنند و معلمان, پرستاران , مددکاران اجتماعی, موسيقيدان ها تمايل بيشتری به تفکر ربع C  دارند, آنها درباره خانواده, کار تيمي , رشد شخصی و ارزشها صحبت می کنند.

رفتار اين متفکران در حال رشد است و به ديگران نزديک و علاقمند به کار موسيقی می شوند و تمايل به در ميان گذاشتن ايده ها با ديگران هستند و احساس همياری دارند, البته نه رقابت.

اگر مايل باشيد اين توانايي را در خود توسعه دهيد, بايد تدريس کنيد. پرستاری و مراقبت از بچه ها نياز به تفکر ربع C دارد . به فعاليتهايي که ارتباط خوب را تقويت می کند و درباره کارهايي که ديگران برايتان انجام داده اند فکر کنيد و روشی برای تشکر از آنها بيابيد. يک شخص مسن را برای نگهداری انتخاب يا به انجمن های خيريه کمک کنيد, روان خود را در نور ديد و کتابهای مذهبي اديان الهی را بخوانيد, سبزی يا ميوه ای که تا بحال نخورده ايد را بچشيد و گياهان دارويي بکاريد و از آن استفاده کنيد, گل بکاريد و دسته گلی را هنرمندانه درست کنيد و کسی که دلتنگ است را شاد کنيد, از گردش در طبيعت لذت ببريد و به صداها و بوی گلها توجه کنيد, در سميناری درباره اينکه چگونه احساسات خود را بهتر منتقل يا بيان کنيد شرکت کنيد, برای خوردن غذا با خانواده وقت بگذاريد ودليلي برای برگزاری جشنی خاص پيدا کنيد.

ربع D:ويژگي های تفکر تحليلي اين ربع ها, اينها کلی نگر, نوآور, بصری, خلاق, تخيلي, مفهومی, انعطاف پذير و شهودی هستند . اين ربع تفکر اکتشافی , تأسيس کننده, مبتکر و آينده نگر است. همچنين بازيگوش, ريسک طلب, و مستقل است.متفکر ربع D ترجيح می دهد به موضوع های درسی مانند هنر(نقاشی, مجسمه سازی) هندسه, طراحی, شعر و معماری توجه کند و گاهی بی نظم , رويايي و غير واقع بين هستند.رفتار ربع D اگر با خود انضباطی, توجه و منطق تعديل شود موفق تر خواهد بود.

اگر متفکر ربع D نباشيد و مايل باشيد توانايي را در خود توسعه دهيد چه کار بايد بکنيد؟

زمان حل هر مسأله ای 2 يا 3 راه متفاوت بيابيد, زيبايي يک طراحی يا ساختمان , يا شي ء را ار